Borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) is een ernstige psychische aandoening die instabiele stemmingen, gedrag en relaties veroorzaakt. Het begint meestal tijdens de adolescentie of vroege volwassenheid.
De meeste mensen die een borderline stoornis hebben lijden aan:
– Problemen met het reguleren van hun emoties en gedachten
– Impulsief en soms roekeloos gedrag
– Instabiele relaties
Hoeveel mensen hebben BPS?
BPS is van invloed op tussen de 100.000 en 200.000 mensen in Nederland
BPS treft 20% van de patiënten die wordt opgenomen in psychiatrische ziekenhuizen
BPS treft 10% van de mensen in de ambulante geestelijke gezondheidszorg
Prognose:
Onderzoek heeft aangetoond dat de resultaten heel goed kunnen zijn voor mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis, vooral als ze betrokken zijn bij de behandeling ervan. Met gespecialiseerde therapie, kunnen de meeste mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis hun symptomen verminderden en hun leven verbeteren. Hoewel mogelijk niet alle symptomen verlichten, is er vaak een grote verlaging van probleemgedrag. Onder stress, kunnen sommige symptomen terugkomen. Wanneer dit gebeurt, moeten mensen met een borderline stoornis terug naar therapie gaan en andere vormen van ondersteuning krijgen.
Veel mensen met een borderline stoornis ervaring een daling van hun impulsief gedrag met de leeftijd van 40 jaar.
De diagnose:
Een geestelijke gezondheidszorg professionele ervaring in de diagnose en behandeling van psychische stoornissen – zoals een psychiater, psycholoog, klinisch maatschappelijk werker of psychiatrische verpleegkundige – kan BPS detecteren gebaseerd op een een-op-een interview om de symptomen te bespreken. Inzet van een familie of een goede vriend die bijdraagt aan de individuele is belangrijker dan de behandeling zelf.
Een zorgvuldig en grondig medische examen kan helpen om andere mogelijke oorzaken van de symptomen uit te sluiten.
Hoe weet je of iemand echt borderline heeft?
Helaas wordt BPS te vaak als een verkeerde diagnose gesteld. Sommige mensen die borderline persoonlijkheidsstoornis hebben worden gediagnosticeerd met een bipolaire stoornis. Er zijn belangrijke verschillen tussen deze omstandigheden, maar in beide gevallen gaat het over instabiele stemmingen. Huisartsen weten vaak niet genoeg, terwijl we al ons vertrouwen in hen stoppen. Voor de persoon met een bipolaire stoornis, blijven de stemmingswisselingen voor weken of zelfs maanden doorgaan. De stemmingswisselingen bij BPS zijn veel korter en zijn vaak binnen een dag weer verdwenen.
Om te worden gediagnosticeerd met BPS, moet een persoon ten minste vijf van de volgende symptomen ervaren:
1. Verlatingsangst
2. Onstabiele of veranderende relaties
3. Instabiel zelfbeeld; worstelt met identiteit of gevoel van eigenwaarde
4. Impulsief en zelfbeschadigend gedrag (bijvoorbeeld buitensporige uitgaven, onveilige seks, drugsgebruik, roekeloos rijden, vreetbuien).
5. Suïcidaal gedrag of zelfverwonding
6. Gevarieerd of willekeurige stemmingswisselingen
7. Constante gevoelens van waardeloosheid of verdriet
8. Problemen met woede, met inbegrip van vaak het verlies van humeur of vechtpartijen
9. Stress-gerelateerde paranoia of verlies van contact met de werkelijkheid
Oorzaken van Borderline Persoonlijkheidsstoornis:
Onderzoek naar de oorzaken en risicofactoren voor BPS zijn nog in een vroeg stadium. Maar wetenschappers zijn het er over het algemeen over eens dat genetische en omgevingsfactoren waarschijnlijk van invloed zijn.
Onderzoeken bij mensen met een borderline stoornis hebben afwijkingen in de structuur en functie van de hersenen aangetoond, het bewijs dat de biologie een factor is. Mensen met een borderline stoornis hebben meer activiteit dan normaal gezien in de delen van de hersenen dat gevoel en het uiten van emoties beheerst.
Bepaalde gebeurtenissen tijdens de kindertijd kunnen ook een rol spelen in de ontwikkeling van de stoornis, zoals die waarbij emotioneel, fysiek en seksueel misbruik is voorgekomen. Verlies, verwaarlozing en pesten kunnen ook bijdragen. De huidige theorie is dat sommige mensen meer kans hebben op het ontwikkelen van BPS als gevolg van hun biologie of de genetica en schadelijke ervaringen uit de kindertijd kunnen het risico verder doen toenemen.
*Vrouwen zijn gevoeliger om Borderline persoonlijkheidsstoornis te ontwikkelen dan mannen, en zullen hierdoor dan ook vaker worden gediagnosticeerd met de aandoening dan mannen.
borderline en andere stoornissen:
Borderline persoonlijkheidsstoornis komt vaak met andere ziekten. Dit kan het moeilijk maken om een juiste diagnose te stellen, vooral als symptomen van andere ziekten de BPS symptomen overlappen.
Vrouwen met BPS hebben meer kans om borderline in combinatie met andere aandoeningen te hebben, zoals depressie, angststoornissen, drugsmisbruik of eetstoornissen. Bij mannen, leidt BPS tot meer kans op aandoeningen zoals drugsmisbruik of antisociale persoonlijkheidsstoornis.
Onderzoek naar Borderline Persoonlijkheidsstoornis:
Recent neuroimaging studies tonen verschillen in de structuur en functie van de hersenen tussen mensen met een borderline stoornis en mensen die niet over deze ziekte beschikken. Sommig onderzoek suggereert dat de hersengebieden die betrokken zijn bij emotionele reacties overactief worden bij mensen met een borderline stoornis als ze taken uitvoeren die zij als negatief zien. Mensen met de aandoening tonen ook minder activiteit in gebieden van de hersenen die helpen de controle van emoties en agressieve impulsen te nemen en mensen in staat stellen om de context van een situatie te begrijpen. Deze bevindingen kunnen helpen verklaren waarom de instabiele en soms explosieve stemmingen worden gezien bij BPS.
Een andere studie toont aan dat, als we kijken naar emotioneel negatieve foto's, mensen met een borderline stoornis verschillende gebieden van de hersenen gebruiken dan mensen zonder de aandoening. Degenen met de ziekte hebben de neiging om hersengebieden die verband houden met reflexieve acties en alertheid te gebruiken, wat de neiging om impulsief handelen op emotionele signalen zou kunnen verklaren.
Wat betekent de naam "Borderline Persoonlijkheids Stoornis" nou?
Historisch gezien is de term "borderline" het onderwerp van veel discussie geweest. BPS lijkt te worden beschouwd op het "grensgebied" tussen psychose en neurose. De naam bleef, hoewel het niet de toestand op een correcte manier beschrijft en in feite schadelijker dan behulpzaam is. De term "borderline" heeft ook een geschiedenis van vooroordelen – BPS is een klinische diagnose, geen oordeel.
Er zijn huidige ideeën over de toestand en focus op voortdurende patronen van problemen met zelfregulering (het vermogen om zichzelf te kalmeren in tijden van stress) en moeite met emoties, denken, gedrag, relaties en zelfbeeld. Sommige mensen verwijzen naar BPS als "Aanvallen van emoties niet onder de controle hebben."
Het belangrijkste kenmerk van borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) is een diepgaand patroon van instabiliteit in intermenselijke relaties, zelfbeeld en emoties. Mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis zijn meestal ook zeer impulsief, vaak demonstreren ze zelfbeschadigend gedrag (risicovol seksueel gedrag, snijden, zelfmoordpogingen).
Borderline persoonlijkheidsstoornis komt het meeste voor bij de vroege volwassenheid. De onstabiliteit van interactie met anderen kan jaar in jaar uit blijven doorgaan, en gewoonlijk nauw verwant zijn aan het zelfbeeld van de persoon en vroege sociale interacties. Het patroon is aanwezig op verschillende wijzen (bijvoorbeeld niet alleen op het werk of thuis) en gaat vaak gepaard met een soortgelijke labiliteit (schommelend, heen en weer, soms op een snelle wijze) in emoties en gevoelens van een persoon.
Deze individuen zijn zeer gevoelig voor omgevingsfactoren. De perceptie van dreigende scheiding of afwijzing, of het verlies van de huidige structuur, kan leiden tot ingrijpende veranderingen in het zelfbeeld, zelfvertrouwen, cognitie en gedrag. Zij ervaren intense overgave aan angsten en ongepaste woede, zelfs wanneer zij worden geconfronteerd met een tijdelijke scheiding van anderen of wanneer er onvermijdelijke veranderingen in de plannen worden gebracht (bijvoorbeeld woede wanneer iemand die belangrijk voor ze is slechts een paar minuten te laat kwam of een afspraak moet annuleren). Zij geloven dat dit "verlaten" betekend dat dit 'slecht' is als impulsreactie. Deze stopzetting door angsten zijn gerelateerd aan een intolerantie van het alleen zijn en een behoefte om andere mensen om je heen te hebben. Relaties en emoties van de persoon kunnen soms door anderen als oppervlakkig worden gezien of gekenmerkt.
Een persoonlijkheidsstoornis is een duurzaam patroon van innerlijke ervaringen en gedragingen die afwijkt van de norm van de cultuur van het individu. Het patroon is te zien op twee of meer van de volgende gebieden: cognitie; beïnvloeden; interpersoonlijk functioneren; of impulscontrole. Het duurzame patroon is star en alomtegenwoordig in een breed scala van persoonlijke en sociale situaties. Het leidt meestal tot in ernstige mate lijden of beperkingen in het sociale, werk of andere gebieden van functioneren. Het patroon is stabiel en van lange duur, en het begin ervan kan worden teruggevoerd tot de vroege volwassenheid of adolescentie.
Specifieke symptomen en tekenen van Borderline Persoonlijkheidsstoornis:
Er zijn specifieke symptomen van Borderline Persoonlijkheidsstoornis om het te herkennen als je denkt “heb ik borderline? ” of misschien “heeft iemand die ik ken borderline?”. Een persoon met deze stoornis vertoont vaak impulsief gedrag en heeft een meerderheid van de volgende symptomen:
◾ Verwoede pogingen om echte of ingebeelde verlating te voorkomen
◾ Een patroon van instabiele en intense intermenselijke relaties die wordt gekenmerkt door afwisseling tussen uitersten van stemmingen.
◾ Identiteitsstoornis, zoals een aanzienlijk en aanhoudend negatief zelfbeeld of instabiel zelfgevoel. Het verliezen van eigen structuur.
◾ Impulsiviteit op ten minste twee gebieden die potentieel zelfbeschadigend zijn (bv uitgaven, onveilige seks, zwaar alcoholgebruik, drugsgebruik, roekeloos rijden, vreetbuien)
◾ Terugkerend suïcidaal gedrag, agressief gedrag, bedreigingen, of zelfverminkend gedrag
◾ Emotionele instabiliteit als gevolg van significante reactiviteit van de stemming (bijv. intense somberheid, prikkelbaarheid of angst meestal enkele uren durend en slechts zelden langer dan een paar dagen)
◾ Chronische gevoelens van leegte
◾ Ongepaste, intense woede of moeite met de kwaadheid te beheersen (bijvoorbeeld frequente driftbuien, constante woede, terugkerende fysieke vechtpartijen)
◾ Voorbijgaande, aan stress gerelateerde paranoïde gedachten of ernstige dissociatieve symptomen
Omdat persoonlijkheidsstoornissen langdurige en blijvende gedragspatronen beschrijven, zijn ze meestal gediagnosticeerd in de volwassenheid. Het is ongewoon voor hen om te worden gediagnosticeerd in de kindertijd of adolescentie, omdat een kind of tiener constant in ontwikkeling is, en veranderingen in de persoonlijkheid heeft. Indien het echter alsnog wordt vastgesteld bij een kind of een tiener (zeldzaam, dus bijna onmogelijk) dan moeten de kenmerken aanwezig zijn voor minimaal 1 jaar.
Borderline persoonlijkheidsstoornis komen vaker voor bij vrouwen (75 procent van de gestelde diagnoses zijn bij vrouwen). Er wordt gedacht dat borderline persoonlijkheidsstoornis tussen 0,60 en 1,19 procent van de bevolking in Nederland treft.
Net als de meeste persoonlijkheidsstoornissen, nemen borderline persoonlijkheidsstoornis meestal af in intensiteit met de leeftijd.
Verwoede pogingen om echte of ingebeelde verlating te voorkomen.
De perceptie van dreigende scheiding of afwijzing, of het verlies van de externe structuur, kan leiden tot ingrijpende veranderingen in het zelfbeeld, emotie, denken en gedrag. Iemand met borderline persoonlijkheidsstoornis zal zeer gevoelig zijn voor dingen gebeuren om hen heen in hun omgeving. Zij ervaren intense overgave angsten en ongepaste woede, zelfs wanneer zij worden geconfronteerd met een realistische scheiding of wanneer er onvermijdelijke veranderingen in de plannen worden gebracht. Bijvoorbeeld, steeds erg boos op iemand omdat hij een paar minuten te laat komt, of een lunchafspraak annuleert. Mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis kunnen geloven dat het inhoudt dat ze 'slecht' zijn. Deze verlaten angsten zijn gerelateerd aan een intolerantie van het alleen zijn en een behoefte om andere mensen om hen heen te hebben. Hun verwoede pogingen om stopzetting te vermijden kunnen bestaan uit impulsieve acties.
Instabiele en intense relaties.
Mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis hebben het vaak nodig om veel tijd samen door te brengen, en de meest intieme details in het begin van een relatie te delen. Echter, kunnen ze snel omschakelen van positief naar negatief, en het gevoel krijgen dat de andere persoon het niet genoeg kan schelen, niet genoeg geeft, of er niet genoeg is. Het is voor de naasten en verzorgers erg belangrijk om tijdens dat soort situaties rekening te houden met de BPS stoornis.
Identiteit verstoring.
Er zijn plotselinge en dramatische verschuivingen in het zelfbeeld, gekenmerkt door een verschuiving van doelen, waarden en beroepsgerelateerde aspiraties. Er kunnen plotselinge veranderingen zijn in meningen en plannen over de carrière, seksuele identiteit, en waarden en vormen van vrienden. Deze personen kunnen plotseling veranderen van rol van een behoefte aan hulp naar een rechtvaardige wreker van vroegere mishandeling. Hoewel ze meestal een zelfbeeld hebben, is dat vaak gebaseerd op het slecht of kwaad zijn, mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis kunnen soms het gevoel hebben niet te bestaan. Dergelijke ervaringen komen meestal in situaties waarin het individu een gebrek aan betekenisvolle relatie, verzorging, of ondersteuning voelt. Deze personen kunnen slechtere prestaties leveren in ongestructureerd werk of op school bij situaties zonder structuur.
De bottom line:
Persoonlijkheidsstoornissen, zoals borderline persoonlijkheidsstoornis worden meestal gediagnosticeerd door een getrainde GGZ professional, zoals een psycholoog of psychiater. Huisartsen zijn over het algemeen niet opgeleid of goed uitgerust om dit soort psychologische diagnoses te stellen. Dus terwijl je in eerste instantie een huisarts kan raadplegen over dit probleem, moeten ze je doorverwijzen naar een professionele geestelijke gezondheidszorg voor de diagnose en behandeling. Er zijn geen bloedtests of genetische tests die worden gebruikt om borderline persoonlijkheidsstoornis te diagnosticeren.
Veel mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis gaan niet op zoek naar de behandeling. Mensen met persoonlijkheidsstoornissen gaan in het algemeen niet vaak op zoek naar behandeling tot de aandoening met het leven begint te bemoeien of wanneer het het leven van een ander persoon begint te beïnvloeden.
De GGZ medewerker vergelijkt je klachten en geschiedenis van je leven met de in dit artikel genoemde symptomen. Zij zullen een beslissing nemen of je klachten te voldoen aan de criteria die nodig zijn voor een diagnose van persoonlijkheidsstoornis.
Onderzoekers weten tot op de dag van vandaag nog steeds niet wat de oorzaak van borderline persoonlijkheidsstoornis kan zijn. Er zijn veel theorieën, maar over mogelijke oorzaken van de borderline persoonlijkheidsstoornis, en geen vaststaande feiten. De meeste professionals abonneren op een biopsychosociaal model van causaliteit - dat wil zeggen, de oorzaken zijn waarschijnlijk te wijten aan biologische en genetische factoren, sociale factoren (zoals hoe een persoon samenwerkt in hun vroege ontwikkeling met hun familie en vrienden en andere kinderen), en psychologische factoren (persoonlijkheid en het temperament van het individu, gevormd door hun omgeving en aangeleerde coping vaardigheden om om te gaan met stress). Dit suggereert dat er geen enkele factor verantwoordelijk is - het is eerder complex en waarschijnlijk een verdraaid karakter van alle drie factoren die belangrijk zijn. Als een persoon deze persoonlijkheidsstoornis heeft, dan suggereert onderzoek dat er een licht verhoogd risico op deze aandoening kan worden 'doorgegeven' aan hun kinderen.
Behandeling van borderline persoonlijkheidsstoornis gaat meestal over langdurige psychotherapie met een therapeut die ervaring heeft in het behandelen van dit soort persoonlijkheidsstoornissen. Medicijnen kunnen ook worden voorgeschreven om te helpen met specifieke verontrustend en invaliderende symptomen te verminderen, hoewel ze worden afgeraden in verband met risico's op bijwerkingen, complicaties en verslaving. De beste behandeling is door middel van thuisbehandeling (steun van het gezin, familie, vrienden), en psychotherapie wat beide voor permanente resultaten kan zorgen in tegenstelling tot medicijnen die slechts tijdelijk werken en nooit permanent effectief zijn.