Koortslip - ook wel koortsblaasjes - zijn een veel voorkomende virale infectie. Ze zijn klein, met vocht gevulde blaasjes die zich op en rond je lippen bevinden. Deze blaasjes zijn vaak gegroepeerd. Nadat de blaren breken, vormt er een korst overheen, wat resulteert in pijn. Koortslip geneest meestal in 2-4 weken zonder een litteken.
Koortslip wordt verspreid door nauw contact met een besmette persoon, zoals tijdens zoenen. Ook het drinken uit een vies glas in met name de kroeg waar gebruikte glazen vaak niet goed worden schoongemaakt, kan leiden tot een koortslip. Ze worden veroorzaakt door een herpes simplex virus (HSV-1) nauw verwant aan degene die genitale herpes (HSV-2) veroorzaakt. Beide virussen kunnen je mond of genitaliën beïnvloeden en kunnen worden verspreid door orale seks. Koortslip is besmettelijk, zelfs wanneer je geen last hebt van zweren.
Er is geen remedie voor HSV-infectie, en de blaren kunnen terugkeren. Antivirale geneesmiddelen kunnen helpen om een koortslip sneller te genezen, en kan het aantal keren dat de koortslip weer terug komt verminderen.
Oorzaken van koortslip
Koortslip wordt veroorzaakt door bepaalde stammen van het herpes simplex virus (HSV). HSV-1 veroorzaakt meestal een koortslip. HSV-2 is gewoonlijk verantwoordelijk voor genitale herpes. Echter, beide typen kunnen zweren in het gezicht of op de genitaliën veroorzaken. De meeste mensen die besmet zijn met het virus dat een koortslip veroorzaakt ontwikkelen nooit tekenen en symptomen.
Koortslip is het meest besmettelijk wanneer er sijpelende blaren met pus aanwezig zijn. Maar je kunt het virus ook doorgeven aan anderen als totaal geen blaren hebt. Gedeelde eetgerei, scheerapparaten en handdoeken, evenals kussen, kunnen ook HSV-1 bevatten. Oraal kan HSV-1 zich verspreiden aan de geslachtsorganen en HSV-2 aan de lippen.
Zodra je een aanval van herpesinfectie hebt gehad, sluimert het virus in de zenuwcellen in je huid en kan er weer een koortslip ontstaan op dezelfde plaats als voorheen. Herhaling kan worden veroorzaakt door:
• Virale infectie of koorts
• Hormonale veranderingen, zoals die in verband met menstruatie
• Spanning
• Vermoeidheid
• Blootstelling aan zonlicht en wind
• Veranderingen in het immuunsysteem
Risicofactoren van koortslip:
Ongeveer 90 procent van de volwassenen in de wereld - zelfs degenen die nooit symptomen van een infectie hebben gehad - testen positief voor het bewijs van het virus dat een koortslip veroorzaakt.
Mensen die een verzwakt immuunsysteem hebben, lopen een hoger risico op complicaties van het virus. Medische aandoeningen en behandelingen die het risico op complicaties vergroten zijn onder andere:
• HIV / AIDS
• Ernstige brandwonden
• Eczeem
• Chemotherapie bij kanker
• Medicijnen tegen afstoting voor orgaantransplantaties
Tekenen en symptomen van koortslip
Een koortslip ontstaat meestal via een aantal stappen:
• Tintelingen en jeuk. Veel mensen krijgen last van een jeukerig, branderig of tintelend gevoel rond de lippen voor ongeveer een dag, voordat er een kleine, harde, pijnlijke plek verschijnt en blaren uitbarsten.
• Blaren. Met vocht gevulde blaasjes breken gewoonlijk langs de buitenrand van de lippen op de huid van het gezicht. Een koortslip kan ook optreden rond de neus en op de wangen.
• Pus en korstvorming. De kleine blaren kunnen samen komen en dan barsten, waardoor er ondiepe open wonden ontstaan waaruit vloeistof (pus) zal sijpelen.
Tekenen en symptomen variëren, afhankelijk van de vraag of dit de eerste uitbraak is of een recidief (terugkerende blaasjes van een koortslip). Ze kunnen meerdere dagen duren, en de blaren kunnen twee tot vier weken duren om volledig te genezen. Recidieven verschijnen meestal elke keer op dezelfde plaats en zijn meestal minder ernstig dan de eerste uitbraak.
Tijdens de eerste uitbraken, ervaren sommige mensen ook:
• Koorts
• Pijnlijke uitgeholde tandvlees
• Keelpijn
• Hoofdpijn
• Spierpijn
• Opgezette lymfeklieren
Kinderen tot 5 jaar oud kunnen een koortslip in hun mond hebben en de letsels worden vaak verward met aften. Aften omvatten alleen het slijmvlies en worden niet veroorzaakt door het herpes simplex virus.
Wanneer een huisarts bezoeken?
Koortslip zal meestal vanzelf weggaan zonder behandeling. Raadpleeg je huisarts als:
• Je last hebt van een verzwakt immuunsysteem
• De koortslip niet binnen twee weken is genezen
• Je Symptomen ernstig zijn
• Je frequente recidieven van koortslip hebt
• Je irritatie in je ogen ervaart
Complicaties van koortslip:
Bij sommige patiënten kan het virus dat koortslip veroorzaakt problemen veroorzaken in andere gebieden van het lichaam, waaronder:
• Lichamelijk contact. Zowel HSV-1 en HSV-2 kan worden verspreid via de vingers. Kinderen die aan hun duim zuigen kunnen de infectie overdragen nadat ze hun duim uit de mond halen en anderen of objecten aanraken.
• Ogen. Het virus kan soms leiden tot ooginfectie. Herhaalde infecties kunnen littekens en verwondingen veroorzaken, die kunnen leiden tot problemen met het gezichtsvermogen of blindheid kunnen veroorzaken.
• Wijdverspreide uitslag op de huid. Mensen met een huidaandoening genaamd eczeem lopen een hoger risico op een koortslip te verspreiden over heel hun lichaam. Dit kan zelfs een medisch noodgeval worden.
• Andere organen. Bij mensen met een verzwakt immuunsysteem, kan het virus ook van invloed zijn op organen zoals het ruggenmerg en de hersenen.
Voorbereiding op je afspraak voor koortslip:
Koortslip wordt in het algemeen zonder behandeling vanzelf weer beter in 2-4 weken. Maak een afspraak met je huis huisarts als je koortslip:
• Blijft aanhouden of ernstig is
• Vaak terugkomt
• Gepaard gaat met klachten van het oog
Wat je kunt doen in de tussentijd:
Voordat je naar de afspraak gaat, kan je een lijst van antwoorden op de volgende vragen maken:
• Heb je deze symptomen ooit eerder gehad?
• Heb je een geschiedenis van huidproblemen?
• Welke medicijnen en supplementen gebruik je regelmatig?
Hieronder staan een aantal fundamentele vragen om aan je huisarts te stellen over koortslip:
• Heb ik een koortslip?
• Welke benadering van de behandeling raden jullie aan, indien van toepassing?
• Welke stappen zelfzorg kan ik volgen om mijn tekenen en symptomen te verlichten?
• Ben ik besmettelijk? Hoe lang?
• Hoe kan ik het risico van verspreiding van deze aandoening aan anderen verminderen?
• Hoe snel verwacht je mijn symptomen te verbeteren?
• Loop ik een risico op complicaties van deze aandoening?
• Kan ik iets doen om te voorkomen dat de koortslip zich herhaalt?
Wat je kan verwachten van je huisarts:
Je huisarts zal waarschijnlijk een aantal vragen stellen. Als je bent voorbereid om ze te beantwoorden kan je tijd besparen om het over alle punten te hebben waarover je wilt praten. Je huisarts kan vragen:
• Voelde je de koortslip opkomen voordat de pijn zichtbaar werd?
• Ervaar je symptomen zoals irritatie van de ogen?
• Is het je opgevallen of er iets in het bijzonder is dat je klachten lijkt veroorzaken?
• Ben je in het verleden al behandeld voor koortslip? Zo ja, welke behandeling was het meest effectief?
• Heb je onlangs aanzienlijke stress of grote veranderingen in het leven ervaren?
• Ben je zwanger?
• Ben je op het werk of thuis in contact gekomen met baby's of met mensen die ernstig ziek waren?
Onderzoek en diagnose van koortslip:
Je huisarts kan de diagnose van een koortslip meestal maken door gewoon naar hen te kijken. Om de diagnose te bevestigen, kan hij een monster van de koortsblaasjes nemen om het vervolgens te laten onderzoeken in een laboratorium.
Behandeling van een koortslip
Koortslip wordt zonder behandeling beter in 2-4 weken. Verschillende soorten voorgeschreven antivirale geneesmiddelen kunnen het genezingsproces versnellen. Voorbeelden hiervan zijn:
• Aciclovir (Zovirax)
• Famciclovir (Famvir)
• Penciclovir (Fenistil)
Sommige van deze producten zijn pillen die worden ingeslikt. Anderen zijn crèmes die meerdere malen per dag worden toegepast op de zweren. In het algemeen, werken de pillen beter dan de crèmes. Voor zeer ernstige infecties kunnen sommige antivirale geneesmiddelen worden toegediend met een injectie.
Tips en huismiddeltjes tegen koortslip:
Om het ongemak van een koortslip te vergemakkelijken, kan je de volgende tips proberen:
• Breng een koortslip zalf aan op het getroffen gebied. Het moet vaak worden toegepast en kan een uitbraak enkele uren of dagen verkorten.
• Probeer andere koortslip remedies. Sommige over-the-counter producten bevatten een droogmiddel, zoals alcohol, dat genezing kan versnellen.
• Gebruik lippenbalsems en crème. Bescherm je lippen tegen de zon met een zinkoxide crème of lippenbalsem die ook tegen de zon beschermt. Als je lippen droog worden, breng dan een vochtinbrengende crème aan.
• Breng een koel kompres (oefen druk uit) op het getroffen gebied. Een koele, vochtige doek kan roodheid verminderen, korstvorming helpen verwijderen en de genezing bevorderen.
• Pas pijnstillende crèmes toe. Over-the-counter crèmes met lidocaïne of benzocaïne kunnen enige verlichting van de pijn bieden.
Alternatieve medicaties:
Hoewel de onderzoeksresultaten gemengd zijn, zijn alternatieve geneeskundige behandelingen voor koortslip onder andere:
• Lysine. Een aminozuur lysine is beschikbaar als een orale aanvulling en als een crème.
• Propolis. Ook bekend als synthetische bijenwas, dit is beschikbaar als zalf. Als het vroeg en vaak wordt toegepast, kan het de duur van de invasie verkorten.
• Rabarber en salie. Een crème combinatie van rabarber en salie kan ongeveer net zo effectief zijn als aciclovir (Zovirax) crème.
• Vermindering van stress. Als je koortslip wordt veroorzaakt door stress, wil je misschien ontspanningstechnieken proberen, zoals diepe ademhalingsoefeningen en meditatie.
Het voorkomen van een koortslip:
Je huisarts kan een antivirale medicatie voor je voorschrijven om op regelmatige basis in te nemen, als je vaak last van een koortslip hebt of als je een hoog risico loopt op ernstige complicaties. Als de zon tot recidieven leidt, smeer dan een lippenbalsem met bescherming tegen de zon op de plek waar de koortslip neigt uit te barsten.
Om je te helpen de verspreiding van koortslip aan andere mensen of naar andere delen van je lichaam te voorkomen, kan je een aantal van de volgende voorzorgsmaatregelen proberen:
• Vermijd huid-op-huid contact met anderen, terwijl er blaasjes aanwezig zijn. Het virus verspreidt zich het makkelijkst wanneer er vochtige afscheiding (pus) uit de blaren komt.
• Vermijd het delen van items. Borden, handdoeken, lippenbalsem en andere items kunnen het virus verspreiden wanneer er blaasjes aanwezig zijn.
• Houd je handen schoon. Als je een koortslip hebt, was je handen zorgvuldig voor jezelf en andere mensen, vooral voordat je baby's aanraakt.